Speurwerk

Drugsgebruik onder arbeidsmigranten, een groep die extra kwetsbaar is voor verslaving. Vanwege de vele werkuren, op onregelmatige tijden, en hun geisoleerde woonomgeving met weinig privacy grijpen velen van hen naar upper-drugs zoals speed en cocaïne. In deze aflevering van Speurwerk vertellen Simone Peek, Thomas Muntz en Ton Nabben hoe werkgevers hun werknemers illegaal testen op drugsgebruik. Ze struinen Poolse fora af naar persoonlijke verhalen, leggen uit wat deze drugs met je doen, waarom het gebruikt wordt en wat de gevolgen zijn. Het onderzoek verscheen in De Groene Amsterdammer, Dagblad Trouw, De Stentor, De Gelderlander en bij Platform Investico. De eindmix en de muziek van deze aflevering van Speurwerk zijn gemaakt door Pepijn Buitenhuis. Presentatie: Sylvana van den Braak & Simone Peek

Het rijk, provincie en gemeenten draaien nog steeds grotendeels op voor de kosten van bodemvervuiling, ook wanneer bedrijven die de verontreiniging hebben veroorzaakt de schade zelf kunnen betalen. Waarom dat gebeurt, hoor je in deze Speurwerk-aflevering van Tim Staal en Leo van Raaij. Het onderzoek verscheen als [artikel in weekblad De Groene Amsterdammer](https://www.groene.nl/artikel/een-riviertje-van-een-miljoen, in de Stentor (https://www.destentor.nl/harderwijk/bedrijven-vervuilen-en-de-overheid-dus-u-ook-betaalt-knellende-wetgeving-slappe-knieen-en-slimmere-bedrijven~af7f02f0/) en bij Platform Investico (https://www.platform-investico.nl/artikel/de-bodemvervuiler-betaalt-nog-steeds-niet-voor-sanering/). De eindmix en de muziek van deze aflevering van Speurwerk zijn gemaakt door Pepijn Buitenhuis. Presentatie: Sylvana van den Braak & Simone Peek

Extensions, nepwimpers en andere haarwerken worden dankzij openlijk gebruik door celebrities zoals Kim Kardashian steeds populairder. Op verpakkingen van haarwerken lijkt het haar vaak uit Brazilië, Peru of Bolivia te komen. In werkelijkheid komt het uit China. China is wereldwijd de grootste speler op de haarmarkt en harkt er ieder jaar rond de 1 miljard mee binnen. Handelaars trekken over het arme platteland, waar jonge meiden hun staart afstaan om hun gezin te kunnen onderhouden. Maar toen de Amerikaanse douane containers vol haar onderschepte, bleek de oorsprong schokkend. Het haar zou uit Chinese interneringskampen, waar duizenden Oeigoeren worden ‘heropgevoed’, komen. De haarwerken waren onder dwangarbeid gemaakt en mogelijk ook gedwongen afgestaan. In deze aflevering van Speurwerk vertellen Eline Huisman en Linda van der Pol hoe zij onderzochten of die haarwerken ook bij de Nederlandse kappers terecht komen. Ze vertellen over het aanleggen van databases van Chinese haarfabrikanten, hoe zij samen met ee

Het is een goedbewaard geheim, maar een groot deel van het teakhout in India komt uit de oost-Afrikaanse staat Zuid-Soedan, waar de houtmarkt amper wordt gereguleerd. De opbrengsten komen ten goede aan buitenlandse bedrijven en corrupte politici en rebellen. Die daar tot dit jaar een binnenlandse oorlog mee financierden. Platform Investico zocht uit of dat hout mogelijk de Europese winkels bereikt. In deze aflevering van Speurwerk vertellen Romy van der Burgh en Linda van der Pol over hun zoektocht via sociale media en samenwerking met een Indiase journalist. Ze leggen uit hoe zij zich voordeden als handelaar en de ene na de andere illegale deal hen werd voorgelegd. Ze kochten handelsdata van de Indiase kamer van koophandel en volgden zo de route van het Zuid-Soedanese roofhout via India naar Europa. Tot slot laten ze zien hoe makkelijk het is om fout hout op de Nederlandse markt te krijgen, ondanks de Europese Houtwet, die een einde had moeten maken aan de verkoop van illegale houtkap. Het onderzoek verschee

In de doodstille Amsterdamse binnenstad zonder toeristen sloeg één ondernemer zijn slag. Nu staan er zestien souvenir-winkels op naam van Q&Q. Ondanks de overvloed aan anti-witwasprojecten slaat niemand alarm. In deze aflevering van Speurwerk hoor je Romy van den Burgh en Marieke Rotman over het onderzoek dat zij in de Masterclass deden samen met Esther Chavannes, Gina Lafour en Allart van der Woude. Het onderzoek verscheen als artikel in weekblad De Groene Amsterdammer (https://www.groene.nl/artikel/ze-zijn-hier-zo-lekker-aan-het-witwassen) en bij Platform Investico (https://www.platform-investico.nl/artikel/gemeente-amsterdam-miste-witwassignalen-in-toeristensector/). De eindmix en de muziek van deze aflevering van Speurwerk zijn gemaakt door Pepijn Buitenhuis. Presentatie: Sylvana van den Braak & Simone Peek

De FinCEN Files: een lek van ruim 2.600 documenten van de Amerikaanse autoriteit FinCEN, waarbij Amerikaanse banken verdachte transacties moeten melden. Die geheime documenten kwamen via internationaal journalistencollectief ICIJ in handen van meer dan 400 journalisten uit 88 landen, onder wie Karlijn Kuijpers en Anouk Kootstra van Investico. Het lek laat zien dat ’s werelds grootste banken, waaronder de Nederlandse bank ING, bleven profiteren van machtige en gevaarlijke klanten, zelfs nadat ze waren gestraft voor hun nalatigheid om witwassen tegen te gaan. In deze aflevering van Speurwerk vertellen Karlijn Kuijpers en Anouk Kootstra hoe je onderzoek doet in een berg documenten, wat ze daarin tegenkwamen - en hoe ze omgaan met dreigementen en advocatenbrieven van de partijen waarover ze schreven. En waarom is het, ook na de grote onderzoeken rond de Panama en Paradise papers, belangrijk zo uitgebreid over de FinCEN-Files te berichten? Het onderzoek verscheen in de vorm van meerdere artikelen in weekblad De G

Slachtoffers van seksueel geweld laten vaker van zich horen, maar deze meldingen resulteren steeds minder vaak in aangiften. In deze aflevering van Speurwerk hoor je Investico-redacteuren Anouk Koopman en Jolanda van de Belt over hun onderzoek naar het stijgende aantal meldingen van verkrachtingen en de strafrechtketen. In de afgelopen zeven jaar steeg het aantal mensen dat vanwege verkrachting naar de politie stapte met zestig procent. Met cijfers van de politie, het OM en de rechtspraak reconstrueerden Anouk en Jolanda hoeveel van deze nieuwe verkrachtingsmeldingen leiden tot een veroordeling van de dader. Ook ontdekten ze waar het misgaat in de opsporing. Het onderzoek verscheen als artikel in weekblad De Groene Amsterdammer (https://www.groene.nl/artikel/stijgende-verkrachtingscijfers-falende-opsporing) en een artikel in Dagblad Trouw (https://www.trouw.nl/binnenland/het-gat-tussen-het-aantal-meldingen-van-verkrachting-en-de-aangiftes-groeit~bae44890/) De eindmix en de muziek van deze aflevering van Spe

In deze aflevering van Speurwerk hoor je Investico-redacteuren Emy Koopman en Catrien Spijkerman over hun onderzoek naar de wet verplichte GGZ. De wet regelt dwangzorg in Nederland voor mensen die lijden aan een psychische stoornis en daardoor een gevaar zijn voor zichzelf of anderen. Emy en Catrien reconstrueerden hoe deze wet tot stand kwam en uit kon groeien tot een bureaucratisch monster. Na ruim tien jaar ging de wet afgelopen januari eindelijk in, maar vlak voor aanvang trokken verschillende betrokken partijen aan de bel over de mogelijke problemen die de invoering zou opleveren. Uit het onderzoek van Investico blijkt dat de nieuwe wet tot grote verwarring leidt, niet alleen onder patiënten maar ook onder ggz-medewerkers, officieren van justitie en rechters. Goedbedoelde regels komen niet tot hun recht en leiden volgens betrokken zelfs tot een verslechtering van de zorg. We spreken advocaat Dick Poot over hoe hij patiënten met dwangzorg bijstaat en wat de nieuwe wet voor zijn werk en zijn patiënten bet

In deze aflevering van Speurwerk hoor je Investico-redacteuren Sylvana van den Braak en Simone Peek samen met Judith Konijn van radioprogramma Argos. We onderzochten hoe arbeidsmigranten - werkzaam in distributiecentra van online-supermarkten - grote kans lopen op een besmetting met het coronavirus en zo mogelijk een brandhaard kunnen veroorzaken. Door de toenemende vraag naar thuisbezorgde boodschappen tijdens de coronacrisis, werden tientallen extra medewerkers aangenomen voor in distributiecentra. In de relatief krappe magazijnen kan daardoor onvoldoende afstand gehouden worden. Door gezamenlijke huisvesting en georganiseerd vervoer voor arbeidsmigranten zijn de besmettingsrisico’s extra hoog. Ook werken veel van hen door tijdens ziekte, uit angst hun salaris te verliezen. Geen enkele controle-instantie ziet momenteel toe op de arbeidsomstandigheden in de centra. In de nieuwste aflevering van Speurwerk luisteren we naar een radio-uitzending (https://www.nporadio1.nl/argos/onderwerpen/58016-2020-05-02-wie-

In deze aflevering van Speurwerk spreken we hoofdredacteur Jeroen Trommelen over de verschillende onderzoeken die Investico deed tijdens het uitbreken van de coronacrisis. Wat ontdekte Investico? Hoe werden de onderwerpen gekozen? En: mogen journalisten tijdens zo’n grote internationale crisis wel kritisch zijn op de overheid of moeten ze vooral niet te veel in de weg lopen? Presentatie: Sylvana van den Braak & Simone Peek Lees het verhaal over de geitenbokjes in De Groene Amsterdammer (https://www.groene.nl/artikel/pasgeboren-geitenbokjes-worden-doorgedraaid) en bekijk de uitzending op Een Vandaag (https://eenvandaag.avrotros.nl/item/ongewenste-geitenbokjes-kunnen-door-de-coronacrisis-niet-worden-geexporteerd-en-eindigen-als-dierv/) Lees het verhaal over de openstaande rekening van de noodziekenhuizen in Trouw (https://www.trouw.nl/zorg/niemand-weet-wie-de-ongebruikte-corona-ziekenhuizen-in-ahoy-en-mecc-moet-betalen~b80284ac/) Lees het verhaal over zoönosen in Nederland (https://www.groene.nl/artikel/we-zi

In deze aflevering van Speurwerk hoor je Investico-redacteuren Karlijn Kuijpers en Simone Peek over de rechtszaken die brievenbusbedrijven in Nederland voor de rechter brengen. Iedereen met een in Nederland geregistreerde bv kan hier een rechtszaak beginnen of zelf voor de rechter worden gesleept, ook als het conflict niets met Nederland te maken heeft. We hebben een van de meest open rechtsstelsels ter wereld, waarin rechters dit soort zaken vrijwel nooit mogen weigeren. Maar dat begint te knellen. In onze rechtbanken spelen jaarlijks naar schatting zeker duizend tot tweeduizend zaken die vrijwel niets met Nederland te maken hebben. In Groot-Brittannië bleek eerder dat vooral oligarchen en zakenlieden afkomstig uit de voormalig Sovjet-staten naar westerse rechtbanken komen omdat ze die in eigen land vanwege corruptie niet vertrouwen. Wat haalt Nederland zich op de hals? Lees de longread over dit onderzoek in De Groene Amsterdammer (https://www.groene.nl/artikel/je-hebt-geen-idee-voor-wiens-karretje-je-wordt

Deze aflevering van Speurwerk gaat over het onderzoek naar stalbranden van de twaalfde masterclass van Investico. Lotje van den Dungen, Adrian Estrada, Michelle Salomons, Tan Tunali en Felix Voogt zochten uit welke stallen er het vaakst afbranden en waarom dit gebeurt. In de masterclass doen vijf beginnende onderzoeksjournalisten zes maanden lang onderzoek onder begeleiding van Jeroen Trommelen en Thomas Muntz. Het verhaal verschijnt in de Groene Amsterdammer. De masterclass ontdekte dat megastallen veel vaker afbranden en ook waarom. In deze aflevering spreekt Simone Peek de vijf masterclassers over wat ze gevonden hebben. Luister hier de nieuwe aflevering van Speurwerk. 

Nederlandse rozenkwekers hebben zich massaal in Kenia gevestigd. De grond waarop rozen geteeld wordt in Nederland nam tussen 2000 en 2016 af van 932 hectare tot 200. Veel Nederlandse telers verhuisden hun bedrijven namelijk naar onder andere Kenia. Voor de bedrijven gunstig, omdat arbeidslonen, energie- en water kosten en grondprijzen veel lager liggen dan in Nederland en het klimaat een stuk gunstiger. Deze Nederlandse kwekers lagen al eerder onder vuur omdat zij onder andere milieu- en arbeidsvoorwaarden schenden. Nu blijken zij ook massaal hun belastingplicht te ontlopen, Een onderwerp dat nog niet eerder werd blootgelegd door journalisten. Investico-redacteuren Romy van der Burg en Linda van der Pol deden dat wél en vertellen hierover in de nieuwe aflevering van Speurwerk. Voor weekblad De Groene Amsterdammer en dagblad Trouw ontdekten zij dat deze Nederlandse tuinders hun belastingplicht ontlopen. De bloemenbedrijven gebruiken slimme trucs via onder andere export-bedrijven in Nederland en brievenbusmaats

Deze aflevering van Speurwerk gaat over het onderzoek naar klimaatbossen: tropische regenbossen die worden beschermd om het broeikasgas Co2 dat we dagelijks produceren, te compenseren. Een systeem dat begon als win-win, maar inmiddels veel kritiek krijgt van milieuwetenschappers en natuurbeschermers. In April 2019 kondigde ook oliegigant Shell aan CO2-compensatie aan te bieden, via bescherming van tropische bossen en aanplant van nieuwe. Maar wat gebeurt er wanneer zo’n klimaatbos in Indonesië getroffen wordt brand? Redacteur Daphné Dupont-Nivet zocht het uit voor De Groene Amsterdammer en dagblad Trouw, samen met Jasmijn Missler en Indonesische journalisten van het tijdschrift Tempo en het digitale platform Narasi. Ze ontdekten dat dit soort projecten minder garanties bieden dan de investeerders hun klanten doen geloven. Met behulp van satelliet-analyses, experts en onderzoek in Indonesië kwamen ze erachter dat een deel van het Indonesische reservaat waar Shell Co2-credit koopt, beschadigd is door brand en d

Deze aflevering van Speurwerk gaat over het onderzoek naar de bedrijfstakpensioenfondsen, waar driekwart van de Nederlandse werknemers pensioen opbouwt. Redacteuren Karlijn Kuijpers en Emiel Woutersen tonen aan dat pensioenfondsen gezamenlijk naar schatting honderden miljoenen euro’s mislopen door oude IT-systemen, frauduleuze werkgevers en gebrekkige controle. Investico zocht het uit voor De Groene Amsterdammer en met Gert-Jan Dennekamp voor Nieuwsuur. In deze aflevering spreken we Karlijn Kuijpers, Emiel Woutersen. Wie dacht dat pensioenfondsen een overzichtelijke administratie bijhouden, vergist zich. In werkelijkheid is het pensioengebouw een wankele toren van oude IT-systemen, losse Excel-tabellen en papieren archieven. Van toezichthouders tot fondsbestuurders en van IT’ers tot vakbondsmensen, allemaal bevestigen ze dat werkgevers op grote schaal te weinig premie afdragen. Luister hier de nieuwe aflevering van Speurwerk.

Deze aflevering van Speurwerk gaat over het onderzoek naar het Waddenfonds. Veel onderzoeksprojecten beginnen met een tip of een incident. Dit onderzoek begon alleen met nieuwsgierigheid: Wat zou er gebeurd zijn met de honderden miljoenen van het Waddenfonds? Redacteuren Belia Heilbron en Eline Huisman van Investico zochten het uit voor De Groene Amsterdammer samen met hun regionale collega’s van Het Dagblad van het Noorden en De Leeuwarder Courant én met tv-programma Eenvandaag. Ze ontdekten dat van het oorspronkelijke doel van het Waddenfonds – het beschermen en verbeteren van het Waddengebied – weinig is terechtgekomen. In plaats daarvan is het tegenovergestelde gebeurd: het fonds is een grabbelton geworden in de handen van provincies die het gebruiken voor eigen projecten. Ook ondernemers en hobbyisten weten de subsidiepot te vinden. In deze aflevering praten we met Belia Heilbron over de gesubsidieerde projecten van het Waddenfonds zoals een glow in the dark midgetgolfbaan of de restauratie van een orge

Deze aflevering van Speurwerk gaat over Uitgebuit, het allereerste boek van Investico, uitgegeven bij Atlas Contact over de onderkant van de Nederlandse arbeidsmarkt . Hoofdauteur Emiel Woutersen werkte daarvoor samen met vier andere redacteuren van Investico. Hun verhaal gaat van moderne slavernij naar arbeidsuitbuiting tot doorgeschoten flexibilisering. Het boek is een bundeling van verhalen van Investico, aangevuld met veel meer informatie dan in eerdere publicaties te lezen was. De zoektocht naar de slachtoffers van uitbuiting wordt uitgebreid beschreven en er komen verschillende journalistieke dilemma’s aan bod. Dit alles onder leiding van hoofdredacteur Jeroen Trommelen. In deze aflevering praten we met hoofdauteur Emiel Woutersen over het maken van een boek. Redacteur Daphné Dupont-Nivet vertelt over haar journalistieke dilemma’s tijdens haar onderzoek naar de misstanden in de vleesindustrie. En Marjolijn de Boer neemt de luisteraars mee naar een letterlijke arbeidsmarkt in Den Haag, waar elke vroege

Deze aflevering van Speurwerk gaat over het onderzoek naar de aanpak van ondermijning in Brabant. Redacteuren Thomas Muntz en Anouk Kootstra deden het onderzoek voor De Groene Amsterdammer samen met vijf journalisten van het Brabants Dagblad, het Eindhovens Dagblad en BN DeStem. Ze ontdekten dat tien jaar strijd tegen ondermijning maar weinig heeft opgeleverd. Sterker nog, zelfs over de precieze betekenis van ‘ondermijning’ is nog onenigheid. Bovendien worden er nauwelijks cijfers bijgehouden en geen doelen gesteld, dus is het resultaat van de aanpak niet meetbaar. Ondertussen is er in Brabant wel een probleem met gewelddadige en extreem vermogende, georganiseerde misdaad – veelal drugsproducenten. Investico concludeert dat het woord ‘ondermijning’ een PR-term is van de regionale overheden, om geld te krijgen van de landelijke overheid. De PR is maar deels succesvol: in 2018 maakte de minister van Justitie en Veiligheid weliswaar 100 miljoen vrij voor het probleem, waarvan 24,5 miljoen naar Brabant gaat, maar

Een speciale aflevering waarin we luisteren naar een reportage over de Wet maatschappelijke ondersteuning (de Wmo) van radioprogramma Argos, door Investico-redacteuren Sylvana van den Braak en Marjolijn de Boer. Ze deden onderzoek voor weekblad De Groene Amsterdammer, dagblad Trouw en radioprogramma Argos en ontdekten dat de decentralisatie heeft geleid tot grote lokale verschillen. Vier jaar geleden werden gemeenten verantwoordelijk voor het bieden van ondersteuning aan ruim één miljoen ouderen en mensen met een beperking of chronische ziekte. Voor veel burgers is het krijgen van passende hulp daardoor afhankelijk geworden van waar men woont. Sinds de decentralisatie zijn er 6.861 rechtszaken gevoerd over de Wmo, waarvan ruim 40 procent in het voordeel van de burger uitpakte. ‘Dat is relatief veel in vergelijking met andere rechtszaken tegen de overheid’, zegt de woordvoerder van de Raad voor de rechtspraak. Deze reportage maakte Investico samen met Argos. Luister naar het verhaal van Wilma uit Amsterdam die

Deze aflevering gaat over het onderzoek naar datagedreven landbouw en de gevolgen voor boeren. Redacteur Parcival Weijnen en Anouk Ruhaak deden onderzoek voor weekblad De Groene Amsterdammer en dagblad Trouw. Ze ontdekten hoe datagedreven landbouw een machtsverschuiving in de sector teweeg brengt. Volgens Den Haag en Brussel heeft gerobotiseerde, datagedreven landbouw de toekomst. Gerobotiseerde landbouw kan goed zijn voor het milieu, dierenwelzijn en de portemonnee van de boer. De Europese Commissie heeft er voor de periode 2018 en 2020 ruim 1,6 miljard voor gereserveerd. Maar wie is de baas over de data? En wat zijn de gevolgen als een apparaat niet goed functioneert? Uit onderzoek van Investico blijkt dat boeren te afhankelijk zijn en data vooral gebruikt wordt voor economisch gewin door grote bedrijven in het veld. In deze podcast vertelt Investico-redacteur Parcival Weijnen over zijn onderzoek en bezoeken we boer Emiel Stam, die door problemen met zijn melkrobot maar liefst 49 koeien verloor. Luister hie