De Jortcast

De cowboy jaren van het grenzenloos vrije internet is niet meer. Na jaren debatteren is in het Verenigd Koninkrijk een nieuwe wet ingevoerd, de Online Safety Act, die officieel afkadert wat er wel en niet op het web mag gebeuren. Ook in Europa zijn er wetten in de maak. Dit alles met goede bedoelingen en ter bescherming van bijvoorbeeld kinderen, maar waarom is er in de VS juist een tegengestelde beweging gaande van deregulering? En moeten we ons wel focussen op de online gebruiker of juist op de groeiende invloed van AI op ons surf-gedrag?   Te gast is dr. Bart van der Sloot, universitair hoofddocent aan de Tilburg Law School en senior onderzoeker aan het Tilburg Institute for Law, Technology, and Society (TILT). Zijn laatste boek heet “Regulating the Synthetic Society” (2024).

De NSC-bewindslieden stappen uit het kabinet na twee hevige debatten over Gaza. Heeft Veldkamp zijn ontslag ingediend omdat hij werkelijk niet verder kon, of was het een politieke strategie? En in hoeverre is Nederland stuurloos nu ook deze ministerposten opnieuw vervuld zullen moeten worden? Te gast is prof. dr. Henk te Velde, hoogleraar Nederlandse geschiedenis aan de Universiteit Leiden en gespecialiseerd in de politiek. We analyseren het Gaza-debat, de speech van Schoof en plaatsen de partijleiders in de Nederlandse retorische traditie. Waarom doet Wilders het bijvoorbeeld altijd zo goed in een debat? Hoe komt het dat Timmermans beter klinkt in het Engels dan in het Nederlands? En wat is toch dat onverklaarbare Bontenbal-effect? 

Een ruw ontwaken deze morgen nadat 9 NSC-kopstukken ermee zijn gekapt. ‘Voor Gaza’, of komt het ook wel gewoon lekker uit voor een partij die op sterven na dood is? In gesprek met prof. dr. Henk te Velde, hoogleraar Nederlandse geschiedenis te Leiden. Dankzij een Britse online veiligheidswet is de dystopie van Orwell’s 1984 weer een stapje dichterbij, dr Kelder laat zich bijscholen door dr. Bart van der Sloot, universitair hoofddocent aan de Tilburg Law School. Een belletje met de JA21-lijsttrekker Joost Eerdmans die het gedachtegoed van Musk in de Nederlandse politieke praktijk wil brengen en jonge doctor Mark Weijers promoveerde op de levensduurverlenging van auto-batterijen.

Nederland moet meer gaan uitgeven aan Defensie. Maar waar haal je zo even €19 miljard vandaan? ‘Bij de bijstand’, aldus VVD-leider Yesilgöz. Prima, Dilan! Nog maar €18 miljard te gaan. Op links zijn de ideeën niet veel beter: SP en Denk willen zorg, onderwijs en sociale zekerheid buiten schot houden, maar schermen daarmee 283 van de in totaal 457 miljard aan overheidsuitgaven af. Dr. Jasper Lukkezen van de ESB maakt korte metten met luchtfietsende politici en rekent de oplossing wel weer even voor. Het goede nieuws: het is in ieder geval wél haalbaar. Artikel ESB Niek de Meijier: https://esb.nu/extra-structurele-defensie-uitgaven-vereisen-budgettaire-dekking/ (https://esb.nu/extra-structurele-defensie-uitgaven-vereisen-budgettaire-dekking/) Podcast Michiel Lieuwma Ali B: https://www.youtube.com/watch?v=aaBuBkshojc (https://www.youtube.com/watch?v=aaBuBkshojc)

Groeiende onrust in de Donbas-regio, waar Rusland enkele dagen voor de ontmoeting tussen Donald Trump en Vladimir Poetin nog kilometers terreinwinst vergaarde. Ondertussen deed Trump uitspraken over het uitwisselen van grondgebied. Geen wonder dat Zelensky deze week weinig vertrouwen had in de onderhandelingen. Te gast bij de Jortcast is prof. dr. Han Bouwmeester, brigade-generaal buiten dienst en defensiestrateeg. Ging deze ontmoeting wel over Oekraïne, of vooral over andere geopolitieke belangen? Oorlog is meer dan tanks en raketten, diplomatie, economische druk en het verspreiden van desinformatie zijn daar allemaal onderdeel van, aldus Bouwmeester. Heeft het gesprek het gewenste effect gehad?  Volg Ko Colijn: https://spectator.clingendael.org/nl/auteur/ko-colijn (https://spectator.clingendael.org/nl/auteur/ko-colijn)

De defensie-industrie is booming, bij het Duitse bedrijf Rheinmetall klotsen de winsten tegen de plinten. Hoe kan Nederland zich aanpassen op de veranderende geopolitieke omstandigheden? Dr. Jasper Lukkezen legt uit waarom de defensiesector net even anders in elkaar steekt dan andere industrieën: een beperkt aantal bedrijven en een beperkt aantal klanten: overheden. De wederzijdse afhankelijkheid werkt zo lang de situatie stabiel is. Maar wat te doen nu daar langzaamaan verandering in komt?  Prof. dr. Han Bouwmeester is hoogleraar Militair-Operationele Wetenschappen bij de Faculteit Militaire Wetenschappen (FMW) van de Nederlandse Defensie Academie. Brigadegeneraal buiten dienst en defensiestrateeg, gespecialiseerd in inlichtingen en strategische misleiding. Dr. Jasper Lukkezen, universitair docent macro-economie aan de School of Economics van de Universiteit Utrecht. Verbonden aan economievakblad ESB en columnist bij Het Financieele Dagblad. Directeur bij economentraineeship BoFEB 

Het onderonsje in Alaska van de twee grote ego’s: verloor Volodymyr en wie won er dan, Donald of Vladimir? Brigadegeneraal Han Bouwmeester bespreekt het. Econoom dr. Jasper Lukkezen rekent even 19 miljard in de begroting vrij voor Defensie en ja, dat moet óók uit de zorg en de eigen huizenbezitters geperst worden. Verder: het koraal in de onderwaterwereld heeft het moeilijk, maar een jonge doctor Tom Wijers weet hoe we het kunnen redden: met zee-egels. En Jort telefoneert met zijn Terschellingse electricien Colin de Beer, die met zijn nieuwe politieke partij BEER de grootste hervormingen sinds Thorbecke wil doorvoeren.

Na het live radiogesprek met mr. Heleen over de Linden praat hij met haar door over de zin en onzin van sancties tegen Rusland.

Ze helpen medicijnen en kennis voor mensen ontwikkelen en krijgen daar pijn, verveling en een vroegtijdige dood voor terug. Dat is het leven van een labmuis. Filosoof dr. Eva Meijer gaf 25 van deze voormalig werknemertjes een pensioen bij haar in huis, en leerde ze steeds beter kennen. Zo zag ze dat muizen niet graag over elkaars staart heen lopen, die leggen ze met hun handen eerst opzij. Ze houden zich bezig met de inrichting van hun huis, sluiten vriendschappen en zorgen voor elkaar. De ene muis meer dan de ander, want ‘De Muis’ bestaat niet. En ze zag: zo lang we met de bril van de mens naar dieren kijken, zullen mensen dieren nooit écht begrijpen. 

De Tweede Kamer kwam deze week terug van haar reces voor een debat over Gaza. Sancties op Europees niveau laten op zich wachten, maar wat kan het kabinet doen om Israël tot een andere koers te bewegen? Te gast bij dr Kelder en Co is mr. Heleen over de Linden, advocaat en sanctierechtexpert. Is Nederland juridisch gezien verplicht om in te grijpen? Ook maken we de vergelijking met Rusland, waar inmiddels het achttiende sanctiepakket van kracht is. Gooit Europa nog wel een gat in een natte krant? U hoort het in Dr Kelder en Co.

De zin en onzin van sancties De Tweede Kamer kwam deze week terug van haar reces voor een debat over Gaza. Sancties op Europees niveau laten op zich wachten, maar wat kan het kabinet doen om Israël tot een andere koers te bewegen? Te gast bij dr Kelder en Co is mr. Heleen over de Linden, advocaat en sanctierechtexpert. Is Nederland juridisch gezien verplicht om in te grijpen? Ook maken we de vergelijking met Rusland, waar inmiddels het achttiende sanctiepakket van kracht is. Hoe effectief zijn deze gebleken? Unilever verkocht haar Russische tak voor de helft van de waarde, Heineken deed de zijne weg voor 1 euro - wie heeft daar nu eigenlijk baat bij? Hebben wij de Russen kunnen raken waar het pijn doet? U hoort het in Dr Kelder en Co. Vliegen: het nieuwe tabak? Terwijl de technische universiteiten druk bezig zijn met groene brandstof en elektrische motoren, blijft de uitstoot harder groeien dan innovatie kan bijbenen, aldus jonge dr. Yannick van den Berg. De rechtsgeleerde promoveerde recent aan de Univers

Wat is er toch aan de hand met onze jonge mannen en vrouwen? Jonge vrouwen worden wat linkser en progressiever en mannen juist rechtser en conservatiever. Hoe zit dit? En wat is de invloed van sociale media op dit verschijnsel? Jort Kelder gaat erover in gesprek met prof. dr. Sjoerd Beugelsdijk, hoogleraar International Business & Economics aan de University of South Carolina en gespecialiseerd in polarisatie. Ook aan tafel zit prof. dr. Mark Deuze, mediaprofessor aan de UvA. Het artikel van de Financial Times waarnaar wordt verwezen: https://www.ft.com/content/29fd9b5c-2f35-41bf-9d4c-994db4e12998 (https://www.ft.com/content/29fd9b5c-2f35-41bf-9d4c-994db4e12998)

Objectiviteit heeft zijn beste tijd gehad Wordt nieuws, in navolging van social media, steeds emotioneler? Objectieve journalistiek heeft in ieder geval zijn beste tijd gehad, constateert prof. dr. Mark Deuze, hoogleraar Mediastudies aan de UvA. En zo geweldig was het ook niet: het werd in de jaren 60 bedacht door marketinglui, omdat het de verzuilde kranten en omroepen zou helpen bij het bereiken van een zo groot mogelijk publiek. Kassa! Maar wat komt ervoor in de plaats? En gaat activisme met journalistiek wel samen? Aangezien er in onze tijdlijnen een niet-aflatende stroom aan informatie op ons af komt en journalisten meer zouden moeten zijn dan slechts een doorgeefluik daarvan, moeten een medium zich afvragen: hoe kan ik daar onderdeel van worden. 

Het zijn onzekere tijden: we zitten in de afbraak van een wereldsysteem en zijn op weg naar een nieuw evenwicht waarvan we nog niet precies weten hoe het eruit gaat zien. Dat zegt prof. Dr. Sjoerd Beugelsdijk, hoogleraar International Business aan de University of South Carolina. In 1950 had Europa nog het grootste blok in termen van bevolkingsomvang in de wereld. En dat wordt het kleinste gedeelte in de wereld. Het idee dat we in Europa onze standaarden aan de rest van de wereld kunnen opleggen, is volgens Beugelsdijk dan ook een beetje naïef. Het is noodzakelijk dat Europa minder afhankelijk wordt van de Verenigde Staten. Prof. dr. Sjoerd Beugelsdijk is hoogleraar international business aan de University of South Carolina, waar hij opleidingsdirecteur is en tegelijkertijd de J. Willis Cantey Chair bekleedt. Hij doet onderzoek naar globalisering, culturele verschillen, en nationale identiteit en behoort tot de meest geciteerde onderzoekers ter wereld in zijn vakgebied. Eerder was hij hoogleraar in Groningen

dr Kelder en Co, zaterdag 2 augustus 2025 - Live vanuit het Allard Pierson Presentatie: Jort Kelder Gasten: prof. dr. Sjoerd Beugelsdijk, prof. dr. Mark Deuze, dr. Jolanda Teeuwen Over de potentie van Trumps handelstarieven Economen zijn het zelden met elkaar eens, behalve als het aankomt op de negatieve effecten van handelsbarrières. Dr Kelder heeft gelukkig iemand gevonden die ook er zijn vraagtekens bij durft te zetten, en niet de minste. Prof. dr. Sjoerd Beugelsdijk, hoogleraar International business & economics aan de University of South-Carolina, trekt elke voorspelling over de uitwerking van Trumps tarieven in twijfel. Zijn stelling: we kunnen het nu simpelweg nog niet weten. Daarbij wijst hij graag op de kansen die het verstoren van onze geglobaliseerde waardeketens biedt. Op het gebied van veiligheid, autonomie, en – laat het Trump niet horen – duurzaamheid. Objectiviteit heeft zijn beste tijd gehad Wordt nieuws, in navolging van social media, steeds emotioneler? Objectieve journalistiek he

Je komt er wat moeilijker tussen, maar áls dat eenmaal is gelukt, betaal je niet veel meer dan twintig jaar geleden. Dat zegt prof. dr. Hans Koster, hoogleraar Urban Economics & Real Estate aan de Vrije Universiteit Amsterdam. In gesprek over de zin en onzin van de ‘wooncrisis’, wat volgens Koster in feite een toegankelijkheidsprobleem is. Conclusie: dat gaan we de komende vijf jaar niet oplossen.

"Al is de leugen nog zo snel, de waarheid achterhaalt hem wel." Of die uitspraak nog opgaat in het post-truthtijdperk, vraagt prof. dr. Martine Prange zich ten zeerste af. In haar recent verschenen boek De waarheidscrisis beschrijft de hoogleraar filosofie uit Tilburg hoe populisten moedwillig een loopje nemen met de feiten. Deze anti-intellectuele tendens baart de academicus vanzelfsprekend grote zorgen. 

Hoe graag politici ons ook willen doen geloven dat Nederland kampt met een veelheid aan welhaast onoplosbare crises, wetenschappers houden zich graag bij de feiten. Zo ook prof. dr. Hans Koster, die zich hardop afvraagt of de woningmarkt er wel zo belabberd aan toe is als vaak wordt geschetst. Kiezersonderzoek wijst uit dat burgers huisvesting als grootste uitdaging zien, maar volgens deze woningmarkteconoom van de VU is er niet zo gek veel aan de hand. Zou het misschien kunnen dat Nederlanders ook op dit terrein verwend zijn en vinden dat een woningmarkt tegemoet moet komen aan het ultieme gevoel van keuzevrijheid waar zij menen recht op te hebben? Naast antwoord op deze filosofische kwestie, duidt Koster bovenal de economische realiteit. Podcast met Paul Frissen: Jortcast #799 - Elke elite krijgt het volk dat ze verdient (https://open.spotify.com/episode/1tYhXYsazUYkgwR6tRoHh9)

Woonprofessor Hans Koster over het huizentekort en of het reëel is hoe politieke partijen die denken op te lossen. Moeten we eigenlijk wel zoveel bouwen...  ofwel, is er echt wel een crisis? Verder aangeschoven filosoof dr. Martine Prange over waarheid in feitenvrije tijden. Onze jonge dr. heeft een studie gedaan naar pakketkluizen en we bellen een rood-groene politicus over de handelsoorlog met Trump. 

Afgelopen week heeft de EU overleg gevoerd met China over de grondstoffen, want geen deal heeft opgeleverd. Dat zijn belangrijke en gespannen gesprekken, want China is voor Nederland de grootste leverancier van producten die kritieke grondstoffen bevatten zoals zonnepanelen. Samen met de VS is China een van de machtigste landen van de wereld. Maar klopt dat beeld van "De Fabriek van de Wereld" wel als je naar de economische cijfers kijkt? En hoe bedreigend zijn de Chinezen op militair gebied? Jort Kelder praat met dr. Friso Stevens gespecialiseerd in China en werkzaam is bij HCSS, de onafhankelijke denktank qua geopolitiek en strategische studies.